آیین شب یلدا
یکی از کهنترین جشنهای ایرانی، شب یلدا یا همان شب چلّه است. این شب یکی از طولانیترین شبهای سال میباشد و به دنبال آن طول روزها در نیم کره شمالی شروع به بلند شدن مینمایند که به عنوان انقلاب زمستانی نیز جشن گرفته میشود.
کلمه یلدا به معنای زایش برگرفته از واژه سریانی بوده و در واقع یلدا، به زمان مابین آخرین روز پاییز (از غروب 30 آذر) تا اولین روز زمستان (طلوع آفتاب یکم دی) گفته میشود.
شب چلّه مترادف نام دیگر شب یلدا میباشد. چهل روز اول زمستان به چلّه بزرگ معروف است و بیست روز بعد از آن چله کوچک نام دارد که از دیرباز تا بحال برگزاری جشن شب چلّه یکی از رسوم و آیین ایرانی است رایج در بین مردم بوده و از جشنهای به یادماندنی به شمار میرود.
تاریخچه شب یلدا
تاریخچه شب یلدا به زمانهای بسیار قدیم مربوط میشود و دقیقاً معلوم نیست که به چه زمانی متعلق است اما بر اساس تحقیقات باستان شناسان، یلدا پیشینهای هفت هزار ساله دارد. با توجه به این تفاسیر شب یلدا 500 سال پیش از میلاد به رسمیت شناخته شده و حدوداً میتوان گفت که از زمان داریوش (تاریخی که شامل مصریها و بابلیها نیز میشود) وارد تقویم رسمی ایرانیان شده است.
رسم و رسومات ایرانیان در شب یلدا
شب یلدا به عنوان یک شب ویژه، آخرین شب پاییز و طولانیترین و تاریکترین شب سال محسوب میگردد که مردم ایران آن را گرامی میدارند. این شب طولانی را مردم با برنامههای مفرح خانوادگی و شب نشینیهای دورهمی به خوشی سپری میکنند تا بلندی و تاریکی شب را به لحظات خوش باهم بودن گره بزنند.
روشن کردن آتش در شب یلدا
از نظر گذشتگان روشن کردن آتش به معنای روشنی و گرمیت بود که آن را نمادی برای رفع تاریکی و نحسی دشمنانشان میدانستند و از این رو در شبهایی مثل شب یلدا با روشن کردن آتش، محفلی گرم را در کنار یکدیگر ایجاد مینمودند.
قصه گویی و شاهنامه خوانی در شب یلدا
در این شب همه اعضای خانواده دور هم جمع شده و افراد مسن خانواده به تعریف قصههای قدیمی میپردازند، قصههای واقعی و غیر واقعی که شنیدنش برای بقیه بسیار لذت بخش است. اغلب این قصهها به فرهنگ هر شهر یا استانی بستگی دارد و به طور عامیانه قصههای شاهنامه نیز محبوبیت خاصی در شبهای چلّه دارد.
فال حافظ در شب یلدا
یکی دیگر از سرگرمیهای جالب و دلنشین شب یلدا گرفتن فال حافظ است. یکی از افراد با در دست داشتن دیوان حافظ فال بقیه افراد را میگیرد. فردی که میخواهد برایش فال گرفته شود ابتدا نیت کرده و سپس با خواندن شعر «ای حافظ شیرازی، تو کاشف هر رازی، من طالب یک فالم، بر من نظر اندازی...» دیوان را باز کرده و ابتدا غزل بالای صفحه و بعد معنی فال را برای صاحب فال میخواند. از آنجایی که بیشتر غزلیات حافظ روحیه بخش و عاشقانه است باعث میشود افراد در این شب با فال گیری حس و حال خوب و سرشار از امید را داشته باشند.
چیدن سفره شب یلدا
در زمانهای قدیم سفرهی شب یلدا را روی میزهای خاص یا کرسی میچیدند، روی این میزها را با لحاف یا پارچههای گلدوزی شده، میپوشاندند و بر روی آن سفره رنگی پهن میکردند و انواع خوراکیها، تنقلات، آجیل و میوه را روی آن قرار میدادند و سپس همه اعضای خانواده دور میز به گرد هم مینشستند.
میوههای مخصوص شب یلدا
خاصترین و اصلی ترین میوه شب یلدا هندوانه و انار است. گذشتگان هندوانه را بخاطر رنگ سرخش نماد حرارت و گرمای تابستان و انار را بخاطر دانههای زیاد و رنگ قرمزش مایه برکت و باروری این شب میدانستند که خوردنش ایجاد شادی و دلخوشی برای افراد بود. میوههای دیگری نیز از قبیل پرتقال، خرمالو، لبو و... در این شب مورد استفاده قرار میگیرند.
آجیلهای خوشمزه شب یلدا
از آجیل های مخصوص شب یلدا میتوان مغز پسته، بادام، فندوق، انجیر خشک را نام برد و تنقلاتی همچون شکلات و پشمک در این شب بسیار محبوب بوده و افراد با خوردنش حس شادی میکنند.
شب یلدایی برای عروس
برای افرادی که تازه ازدواج کردهاند و تازه عروس هستند یا در دوران نامزدی قرار دارند، شب یلدا را به طوری ویژه جشن میگیرند. یکی از رسومات شب یلدا هدیه بردن خانواده داماد برای تازه عروسها به نیت صمیمیت و سپری کردن یک شب عالی در کنار هم میباشد که یلدا را شورانگیز و هیجانانگیز میکند.
هدایای شب یلدایی عروس
- انواع آجیل در ظروف فانتزی و میوههای تزیین شده، که از مهمترین بخش تزیینات هدیه میباشد.
- کله قند، شکلات، نقل و نبات و انواع شیرینیهای متنوع که نمادی از شیرین کامی میباشد.
- لباس زمستانی از قبیل پالتو، شال گردن و کیف و کفش با سلیقه عروس
- آینه و یک جلد دیوان حافظ
- نوعی طلا به طور دلخواه در بین هدایای عروس (در گذشته بیشتر مرسوم بوده است.)
- هندوانه تزیین شده مخصوص
- دیگر هدایای نقدی و غیر نقدی به طور دلخواه
هدیه دادن در شب یلدا به عروسها، بچهها، نوهها و سایر افراد، یکی از رسومی است که یلدا را شورانگیز و شاد میکند. برای خرید هدایای ویژه یلدایی مثل نیمبوت زمستانه، کیفهای چرم، شال و روسری میتوانید از پیشنهادهای شگفتانگیز فروشگاه اینترنتی واسه تو بهرهمند شوید.
دیدگاه خود را بگذارید
نکته: HTML ترجمه نمی شود!